Satış yapan ticari işletmelerin alışveriş süreçlerinde kullanmak zorunda oldukları çeşitli zorunlu faturalar bulunmaktadır. Bunlardan biri olan irsaliyeli faturalar, sevk irsaliyesi belgesini de kapsayıcı niteliğe sahiptir. Bilindiği gibi alışveriş sürecinde sevk irsaliyesi ve faturayla birlikte toplamda iki farklı belgenin hazırlanması gerekir. ‘’İrsaliyeli fatura nedir?’’ ve ‘’irsaliyeli fatura ne işe yarar?’’ gibi sorular bu her iki belgeye de ihtiyaç duyan kişilerin en merak ettiği konuların başında gelir..
İrsaliyeli faturalar aslında oluşturulması zorunlu olan bu iki belgenin birleştirilmiş hali olarak düşünülebilir. Ayrıca düzenlediği zaman fatura ve sevk irsaliyesini ayrı şekilde düzenlemeye gerek yoktur. Böylelikle hem zamandan hem de maliyetten tasarruf edilmiş olur. Faturalama süresi kısaldığı için iş yükü oluşmaz ve işleyiş pratikleşir.
İrsaliyeli Faturanın İşlevi ve Hukuki Niteliği
Adından da anlaşıldığı gibi söz konusu uygulama, normal fatura yerine geçer. Üzerinde yer alması gereken bütün bilgileri kapsayan fatura türüdür de denebilir. Ayrıca sevk irsaliyesi üzerinde yer alması zorunlu olan bilgileri de içermektedir. Bu yüzden söz konusu belgeler, işlev anlamında normal fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
Sevk irsaliyesinin faturası, oluşturulmasını takiben en geç yedi gün içinde kesilmelidir. Sevk belgesi düzenleme görevinin alıcının sorumluluğunda olduğu hallerde, oluşturulmadığı anlaşılırsa alıcıya özel usulsüzlük cezası kesilir. Taşıma işlemi alıcı tarafından gerçekleştirildiği halde, sevk irsaliyesini satıcının hazırlamasıyla ilgili anlaşma yapıldıysa belge kaynaklı hatalardan dolayı meydana gelebilecek usulsüzlük cezası satıcı tarafa kesilir.
İrsaliyeli Fatura Nasıl Düzenlenir?
Düzenleme yapmak için öncelikle gerekli olan bilgilere eksiksiz şekilde yer verdikten sonra faturanın 3 nüshasını bulundurmanız önemli bir detaydır. Aksi durumda faturanız geçersiz sayılır. Denetimlerde gösterilebilmesi için 3 nüshadan ikisinin malın nakledildiği araçta bulunması gerekir.
Faturanın denetimini yapan yetkili kişi, sunulan faturadan bir kopyasına adını, soyadını ve ünvanını ekleyerek tarih atar. Daha sonra bu nüshayı mühürleyip imzalar. Ardından da ilgili kişilere geri verir. Diğeri ise defterdarlığa iletilir ve buradan Maliye Bakanlığı’nın Gelirler Genel Müdürlüğü Vergi İstihbarat Şubesi’ne ulaştırılır. Bu uygulamanın kullanıcısı olacaksanız öncelikle matbaa araştırması yapabilirsiniz. Böylelikle maliye anlaşmalı matbaalara irsaliye faturalarınızı ideal fatura ölçülerinde bastırabilir ve hızlıca temin edebilirsiniz.
Bu tipteki faturayı düzenlemenin de bazı temel esasları vardır. Bunlar;
- Bu usul üzerinden ilerleyen mükellefler, aynı takvim yılı bitmeden fatura ya da sevk irsaliyesini ayrı şekilde düzenleyemezler.
- Düzenleme yapan mükelleflerden mal alan tarafın bu malları taşıması ya da taşıttırması aşamasında eğer belgeleri ellerinde mevcut ise bunları sevk irsaliyesi olarak düzenleme zorunlulukları bulunmamaktadır.
- Anlaşmalı olan matbaaya irsaliyeli fatura dönemine geçilecek olan zaman diliminden daha önce bastırılmalıdır.
- Söz konusu uygulamaya geçen mükellefler, önceki dönemde bastırmış oldukları fakat kullanmadıkları sevk irsaliyeleri ya da faturaları bağlı bulundukları vergi dairelerine götürmeli ve tüm belgeleri iptal ettirmelidirler.
İrsaliyeli Faturada Olması Gereken Bilgiler
İrsaliyeli faturanın düzenlenme aşamasında bulunması gereken bilgiler şunlardır:
- İrsaliyeli Faturayı Hazırlayan Kişi Bilgileri:
- Adı
- İşyeri Adresi
- Ticari Unvanı
- Bağlı Bulunduğu Vergi Dairesi ve Hesap Numarası
- Alıcı Bilgileri:
- Adı
- Adres Bilgisi
- Ticari Unvanı
- Vergi Dairesi ve Vergi Numarası
- İrsaliyeli Faturanın Sıra ve Seri Numarası
- Faturanın İrsaliyeli Olduğunu Belirten İbare
- Faturanın Düzenlendiği Tarih ve Saat
- Faturanın Fiili Sevk Tarihi
- Mal veya Hizmet Bilgileri:
- Cinsi
- Miktarı
- Tutarı
- Ürün Açıklaması
- Malın Alıcısının Kimliği ve Teslimat Yeri
- İrsaliyeli Faturayı Düzenleyen Kişinin İmzası
- KDV Oranı ve Tutarı Bilgisi
- Maliye Bakanlığı Klişesi veya Noter Tasdiki
- Basım Yeri Bilgileri
Yukarıdaki bilgiler, irsaliyeli faturanın doğru ve eksiksiz şekilde düzenlenmesi için gereklidir.
Basımda gerekli olan evraklara ise aşağıdan ulaşabilirsiniz;
Şirketler için basım aşamasında gerekli olan evraklar ise şunlardır:
- Vergi levhasının fotokopisi
- İmza sirküleri
- Ticaret sicil gazetesi
- Son ayın tahakkuk fişi
- Şirket yetkilisinin kimlik fotokopisi
Şahıs firmaları için basım aşamasında gerekli olan evraklar şunlardır:
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Vergi levhasının fotokopisi
- İmza sirküleri
- Son ayın tahakkuk fişi
Ayrıca anlaşmalı matbaalardan yapabileceğiniz fatura basımlarında diğer pek çok resmi evrakta olduğu gibi çeşitli türden fatura seçenekleri bulunmaktadır. Bunlar şunlardır;
- Ciltli irsaliyeli fatura
- Sürekli form irsaliyeli fatura
- Lazer yazıcıya uygunluğu bulunan fatura
İrsaliyeli Fatura ile Fatura Arasındaki Farklar
- Fatura 2 nüsha şeklinde düzenlenirken irsaliyeli fatura biri asil, diğer ikisi örnek olacak şekilde toplamda 3 nüsha olarak düzenlenir. Malı alan tarafa bir asıl ve bir nüsha, taşıyıcıya bir nüsha, firmaya da kalan diğer nüsha verilir. Üçten daha az sayıda düzenlenmiş olan faturalar, düzenlenmemiş olarak kabul edilir.
- Belgenin üst alanında “İrsaliyeli Fatura” ibaresine yer verilir.
- Faturada malın gönderim bilgilerine dair herhangi bir bilgi yer almazken, irsaliyeli faturada daha ayrıntılı bilgiler bulunur. İrsaliyeli fatura, sevk irsaliyesi işlevini yerine getirir çünkü içeriği daha kapsamlıdır.
- İrsaliyeli faturanın üzerinde Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdiki yer alır.
- İrsaliyeyle faturanın arasındaki en büyük fark, her iki belgenin de düzenlenme amaçlarıdır. Fatura, malı satan ya da hizmeti gerçekleştiren tarafından alıcıya ücret karşılığında düzenlenir. İrsaliye ise ister satışı gerçekleştirilmiş olan isterse de satılma sürecindeki malın bir adresten farklı bir konuma taşınması sürecinde gereklidir. Bu sebeple faturada mal veya alınan hizmetin bedeli, hem rakam hem de yazı ile yazılmalıdır. İrsaliyede ise malın kim tarafından alındığı başta olmak üzere kime teslim edilmesi gerektiğine yönelik bilgiler yazılır.
Sevk İrsaliyesi ile İrsaliyeli Fatura Aynı mıdır?
Sevk irsaliyesi, stok takibi benzeri pek çok işlemi hızlandırabilmek için düzenlenir. Çoğu zaman faturayla karıştırılsa da satışı gerçekleştirilen bir ürünün stok takibini yapabilmek için sıklıkla kullanılır.
İrsaliyeli fatura, 211 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu’nda belirtildiği gibi fatura ve sevk irsaliyesinin aynı belge kapsamında düzenlenmesi prosedürüne dayanır. Bu doğrultuda mükellefler, fatura ile irsaliyelerini ayrı şekilde düzenlemek yerine, VUK 211 Genel Tebliği’nde geçtiği gibi koşul ve esaslara uygunlukla düzenleyebilirler. Bu sebeple adından da anlaşılacağı üzere bu belge, fatura ve sevk irsaliyesi üzerindeki bilgileri içerdiğinden, fatura yerine de geçmektedir.
Bazı durumlarda e-irsaliye de söz konusu belgelerle karıştırılabilir. E-irsaliye, bu belgeyle aynı değildir. Sevk irsaliyesinin dijital halidir ve sevk irsaliyesi gibi ürünün nakliyesi amacıyla düzenlenir. Bu belge, satış faturasında yer alan bilgileri içermez.
Satış işlemlerinde e-irsaliye zorunluluğu ve e-fatura zorunluluğu kapsamında hazırlamanız gereken sevk irsaliyesi gibi süreçler, DİA kalitesiyle hızlı şekilde tamamlanır. DİA’nın sunduğu e-arşiv irsaliyeli fatura hizmeti sayesinde irsaliyelerinizi dilediğiniz zaman dijital ortamda görüntüleyebilir ve takibini kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Satıştan muhasebeye, vergiden faturalandırmaya kadar tüm konularda ön muhasebe hizmetimizden faydalanabilirsiniz. Siz de DİA’nın sunduğu ayrıcalıklar hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Önceki yazımıza https://www.eirsaliyezorunlulugu.com/sevk-irsaliyesi-nedir-nasil-duzenlenir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
