Hatalı düzenlenmiş olan e-irsaliye iptalinin nasıl yapılacağı ve bu belgeye ne zaman red yanıtı verileceği gibi sorular, ticari faaliyet gerçekleştiren mükelleflerin en çok merak ettiği konuların başında geliyor.
509 sıra no’lu VUK genel tebliği ve 29.02.2020 tarihli E-İrsaliye Uygulama Kılavuzu’na göre belge gönderici tarafından iptal edilemez. Malın sevkiyat noktasından hareket etmesinden önce düzenlenen e-irsaliye’de herhangi bir yanlışlık olması halinde alıcı taraftan irsaliyeye red yanıtı vermesi talep edilir.
Red işlemi, malın fiili sevkinden önce gerçekleştirilmelidir. Malın fiili sevki sonrasında gönderilen e-irsaliyenin reddi geçersizdir. Bu gibi durumlarda malı taşıyan veya taşıttıran tarafça tekrardan yeni bir e-irsaliye düzenlenmesi gerekir.
E-İrsaliye Yanıtı Nedir?
Hem alıcı hem de göndericinin bu uygulamayı kullanması durumunda sevk irsaliyeleri elektronik ortamda hazırlanır. Göndericinin, gönderici biriminden ilettiği elektronik belge, gerekli kontroller sonrasında GİB sistemine gönderilecek; buradan olumlu dönüşün gelmesinden sonra da irsaliye alıcının posta kutusuna düşmüş olacaktır.
Alıcının da bu sistem üzerinden yanıt vermesi gerekir. 3 farklı e-irsaliye yanıtı vardır ve her bir irsaliye için bir yanıt verilebilir. Alıcı, belgeyi kabul edebileceği gibi red yanıtı verebilir ya da kısmi olarak da kabul edebilir. Bu uygulamada da aynı e-faturadaki ile benzer olan “uygulama yanıtı” modülü gibi “irsaliye yanıtı” belgesi bulunur. Alıcıların e-irsaliye yanıt süresi 7 gündür. Süre kapsamında yanıt verilmemiş olan irsaliyelerin tamamı otomatik şekilde kabul edilmiş sayılır.
- E-İrsaliyenin Kısmi Kabulü
Mala veya ürünlere dair kabul edilmemiş olan miktar, eksik kalan miktar ya da fazla gelen miktar özelinde kısmen kabul yapılabilir. Buradaki yanıtın amacı göndericiyi bilgilendirmektir. Geri gönderilecek ürünler adına yeni irsaliye düzenlenmelidir.
- E-İrsaliye Reddi
Reddetmek için malın sevkiyat sürecinin başlamamış olması gerektiği unutulmamalıdır.
- E-İrsaliye İptali
Göndericinin e-irsaliye iptali yapamayacağını belirtmiştik. Yanlışlık tespit edilen belgeler için red yanıtı verilmesi talep edilir.
Alıcı, E-İrsaliyeye Kayıtlı Değilse İrsaliye Yanıtı Düzenleyebilir mi?
E-irsaliye hazırlanırken, alıcının uygulamaya kayıtlı bulunmasına yönelik herhangi bir şart aranmaz. Böyle durumlarla karşılaşıldığında irsaliye evrakı dijital şekilde oluşturulur ve alıcıya matbu ya da elektronik ortamda iletilmelidir. E-İrsaliye sistemi içerisinde kaydı bulunmayan müşterilere ait belge, doğrudan alıcı bilgileri temel alınarak oluşturulmaktadır. Oluşturulan elektronik irsaliye belgesi, kullanılan yöntem veya özel entegratörün sağladığı sistem aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) e-İrsaliye Sanal Alıcısı’na gönderilmelidir.
E-İrsaliye Yanlış Kesilirse Ne Olur?
Taşıma irsaliyesinin düzenlenmemiş olması, kullanılmaması, taşınmaması, oluşturulan belgelerin orjinaliyle örneği arasında farklı meblağlara yer verilmesi, gerçeğe aykırı düzenlenmesi ya da hiç düzenlenmemiş sayılması halinde her bir belge için 2.200 TL tutarında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir.
Bunun yanı sıra bilindiği gibi 1 Temmuz 2022 tarihi itibariyle 10 Milyon TL ve daha fazla cirosu olan mükelleflerin bu sisteme geçişleri zorunludur. İsteğe bağlı olarak geçiş durumu olamaz. E-irsaliye zorunluluğu getirildiği halde uygulamaya zamanında geçmeyen mükelleflere de cezai yaptırım uygulanmaktadır.
Ayrıca geriye dönük elektronik irsaliye kesilmesi de mümkün değildir. Belgenin üzerinde düzenlenme tarihi ve fiili sevk tarihi şeklinde iki ayrı tarih alanına yer verilmiştir. Örneğin; malın fiili sevki, düzenlenme tarihi ile aynı gün veya sonraki bir tarihte olabilir. Ancak önceki tarihlerde olamaz.
E-İrsaliye iptali riskini önlemek için belgede bulunması gereken bilgiler aşağıdaki gibidir:
- E-İrsaliye Oluşturan İşletme Bilgileri:
- Ad/Soyad
- Ticari Unvan
- Adres
- Vergi Dairesi
- Vergi Kimlik Numarası
- E-İrsaliye Düzenlenme Bilgileri:
- Düzenlenme Tarihi
- Belge Numarası
- Alıcıya Ait Bilgiler:
- Ad/Soyad
- Ticari Unvan
- Var ise Vergi Dairesi ve Vergi Kimlik Numarası
- İş/Teslimat Adresi
- Sevk Edilen Ürün Bilgileri:
- Ürün Miktarı ve Türü
- Nakliye Aracı ve Şoför Bilgileri:
- Plaka Bilgisi
- Şoför Ad/Soyadı
- TCKN veya Taşıma İşlemini Gerçekleştiren Lojistik Firması Bilgileri
- Malın Fiili Sevk Tarihi:
- Saat ve Dakika Bazında Tarih
- GİB’in Bilgi İçeriğini Belirlemek İçin Kullanılan Barkod/Karekod
- Gerekli Durumda Ek Bilgiler
Yukarıdaki bilgiler doğru ve eksiksiz şekilde işlenerek e-İrsaliye iptali durumu önlenebilir. Ayrıca belgenin teknik nedenlerden dolayı hazırlanamaması durumunda, müşteriye önce matbu sevk irsaliyesi verilmeli ve bu belgenin üstünde “E-irsaliye ayrıca düzenlenecektir,” şeklinde not bulunmalıdır.
Bazı durumlarda ürünün sevkiyatının başlayacağı alanda yaşanabilecek teknik imkânsızlıklardan dolayı e-irsaliye düzenlenmesi mümkün olmayabilir. Bu durumda matbu sevk irsaliyesi ile elektronik belge aynı anda düzenlenmelidir. Ayrıca oluşturulan matbu sevk irsaliyesi üzerinde, elektronik irsaliyenin hem belge numarası hem de düzenleme tarihi bilgilerine yer verilmelidir.
Malın fiili sevki esnasında düzenlenebilecek matbu sevk irsaliyesinin bulunmaması durumunda malın sevkini gerçekleştiren kişi veya firmaya belgenin elektronik ortamda incelenmesine imkan verecek gerekli olan tüm bilgiler paylaşılmalıdır.
E-İrsaliyenin İptali
Gönderen kişi veya firma tarafından e-İrsaliye iptali gerçekleştirilemez. Malın gerçek sevkiyatı öncesinde, içerik veya alıcı bilgilerinde hata tespit edilirse, alıcı e-İrsaliye belgesinin tamamını irsaliye yanıtı yoluyla reddedebilir.
E-irsaliye iptali için aklınıza takılan sorulara yönelik DİA’nın uzman ekiplerinden destek alabilir, bu sayede ticari faaliyetlerinizde sorunsuz bir süreç yürütebilirsiniz.
Önceki yazımıza https://www.eirsaliyezorunlulugu.com/e-irsaliye-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
