Teknolojinin iş hayatına entegrasyonu ve e-irsaliyeye geçiş, şirketlerin evrak düzenleme araçları kullanarak operasyonel verimliliklerini artırmalarını sağlamaktadır. Bu araçlar sayesinde işletmeler için her şey çok daha hızlı ve basit hale gelmektedir. E-irsaliye başvurusu ile depolama sorunları ve eksik envanter ihtimalleri azalmaktadır. Ancak geçmişe dönük e-irsaliye mümkün müdür? Bu sorunun cevabı genellikle “hayır”dır. Çünkü e-irsaliye, düzenlendiği anda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine anlık olarak kaydedilen bir belgedir. Bu nedenle e-irsaliye sadece düzenleme anında geçerli olabilir ve geçmiş tarihli işlemler için kullanılamaz. Yani geçmişe dönük e-irsaliye düzenlenemez. Ancak birçok konuda olduğu gibi bu konuda da istisnalar olabilir.
Geriye Dönük E-İrsaliye Nedir?
Geriye dönük e-irsaliye kavramı, aslında biraz yanıltıcı olabilir çünkü e-irsaliye düzenlenme esasları gereği geriye dönük olarak düzenlenemez. Sevk ve taşıma irsaliyesi gibi belgeler, düzenlendiği anda Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine kaydedilir ve bu kayıt anında geçerlidir. Ancak bazı durumlarda, geçmiş bir işlem için düzenlenmesi gereken bir e-irsaliye varsa, bu işlem genellikle o anın şartlarına göre düzenlenen ve tarihsel olarak doğru belgelerle desteklenen bir işlem olmalıdır. Geçmişe dönük e-irsaliye, eğer geçmişte düzenlenmiş bir kağıt irsaliyesi varsa ve bu irsaliye elektronik ortamda e-irsaliye olarak kaydedilmek isteniyorsa, bu işlem eğer mümkünse o kağıt irsaliyesi üzerinden yapılabilir.
Hangi Durumlarda Geriye Dönük E-İrsaliye Kesilebilir?
Türkiye’de e-irsaliye düzenlenme esasları gereği geçmişe dönük e-irsaliye düzenlenemez. Ancak bazı durumlarda, geçmişte düzenlenmiş bir kağıt irsaliyesi veya başka bir belge varsa ve bu belge e-irsaliye olarak kaydedilmek isteniyorsa, yasal düzenlemeler çerçevesinde bu işlem yapılabilir.
- Geçiş Süreci İçin Düzenleme: 2025 e-irsaliyeye geçiş süreci ile, daha önce düzenlenmiş kağıt irsaliyelerin e-irsaliye olarak sisteme kaydedilmesi gerekebilir. Bu durumda, geçmiş tarihli kağıt irsaliyeler elektronik ortama dönüştürülüp kaydedilebilir. Geçiş süreci bazı firmalar için sancılı olmuş olabilir. Ancak DİA Yazılım gibi kaynaklardan destek alan işletmeler geçişi oldukça kolay sağladı. Siz de e-irsaliye düzenleme, iptali ve reddi gibi işlemleri kolaylıkla yapabilmek için DİA ile iletişime geçebilirsiniz.
- Hukuki Talepler: Geriye dönük E-irsaliye düzenlemek için yasal bir prosedür veya mahkeme kararı gereği, geçmiş bir işlem için belge talep edilirse, bu durumda o döneme ait belgelerin mevcut olan e-irsaliye düzenleme süreçleri çerçevesinde sisteme kaydedilmesi sağlanabilir.
Genel olarak, e-irsaliye düzenlenme esasları gereği işlem anında düzenlenir ve kaydedilir. Geçmişe dönük e-irsaliye düzenleme mümkün olmadığı için geçmiş tarihli işlemler için uygun belge düzenleme prosedürleri uygulanmalıdır.
Geçmişe Dönük E-İrsaliye Nasıl Kesilir?
İşletmeler için geçmişe dönük e-irsaliye kesmenin oldukça kolay bir yolu vardır. Bunu birkaç adımda anlatabiliriz:
- Kağıt İrsaliye Düzenleme: Geçmiş tarihli bir işlem için öncelikle kağıt irsaliye veya diğer yasal belge düzenlenir. Bu belge, o dönemde işlem yapılan şartlar ve yasal düzenlemelere uygun olarak hazırlanır.
- Belgeye Dayalı E-İrsaliye Düzenleme: Eğer geçmişte düzenlenmiş bir kağıt irsaliye varsa ve bu irsaliye elektronik ortama aktarılması gerekiyorsa, bu durumda ilgili belgeyi destekleyen bilgilerle e-irsaliye düzenlenmesi yapılabilir. Ancak bu işlem, mevcut yasal düzenlemelere ve teknik altyapıya uygun olarak gerçekleştirilmelidir.
- Uygunluk Kontrolleri ve Kayıt: Her durumda, düzenlenecek e-irsaliyenin geçerliliği, ilgili yasal düzenlemelere uygunluğu ve GİB’in teknik gerekliliklerine uygun olup olmadığı kontrol edilir. Eğer geçmişe dönük bir belge elektronik ortama aktarılıyorsa, bu süreçte dikkatli bir şekilde yasalara uygun hareket edilmelidir.
E-İrsaliye Faturalandırma Süresi Geçerse Ne Olur?
E-irsaliye geç gönderim süresi aşıldığında, yani bir e-irsaliyenin faturalandırılması gereken süre içinde fatura düzenlenmezse veya bu süre içinde e-irsaliye fatura oluşturma işlemine dönüştürülmezse, çeşitli yasal ve mali sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda geçmişe dönük e-irsaliye kesiminde cezai işlem uygulanması gerekebilir. Bu nedenlerle, işletmelerin e-irsaliye düzenleme süreçlerini zamanında ve yasalara uygun bir şekilde yönetmeleri önemlidir.
Önceki yazımıza https://www.eirsaliyezorunlulugu.com/e-irsaliyede-matbu-irsaliye-kullanimi/ linkinden ulaşabilirsiniz.
