E-irsaliye, satışı yapılan bir malın hareketlerinin izlenmesi amacı ile düzenlenen sevk irsaliyesinin elektronik ortamda düzenlenmiş halidir. Yasal olarak sevk irsaliyesi ile aynı hukuki özelliklere sahip olan bu belge, muhatabına da yine elektronik ortamda iletilmektedir. Muhafaza etme, daha güvenilir kayıtlara sahip olma, kolay bir entegrasyon, mevzuat değişikliğine hızlı adaptasyon ve çevre dostu bir yapı olan elektronik irsaliye, kimi firmalar için zorunlu tutulmuştur.
Neden E-İrsaliye?
GİB tarafından yayınlanan 509 Sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği’ne göre, e-Fatura kullanan firmaların gerekli hazırlıkları yapması ve başvurularını tamamlaması halinde irsaliyelerini 01/01/2018 yılından itibaren elektronik ortamda düzenleyebilmektedir. Aynı tebliğde yer alan e-İrsaliye geçiş zorunluluğu maddesine göre, 2023 yılında toplam cirosu 10 milyon ve üzeri olan mükelleflerin en geç 1 Temmuz 2024 yılında elektronik irsaliye uygulamasına geçmeleri zorunlu tutulmuştur. Ayrıca aşağıda yer alan şartlara sahip olan mükelleflerin de e-irsaliyeye geçme zorunluluğu bulunmaktadır.
- Demir çelik ya da demir çelik eşyalarının imalat, ithalat veya ihracatını gerçekleştiren mükellefler,
- ÖTV Kanunu’nun 3. Listesinde bulunan ürünlerin imalat, ithalat ve ihracatını yapan mükellefler,
- Özel Tüketim Vergi Kanunu’nda yer alan 1. Listedeki EPDK lisansına sahip şirketler,
- Maden üretimi yapan gerçek ve tüzel kişiler,
- Şeker Kanunu’nda belirtilen şeker imalatı gerçekleştiren mükellefler
Peki elektronik irsaliye sisteminde sıkça karşılaşılan sorunlar nelerdir? Gelin bunlara birlikte göz atalım.
Geçmiş Tarihli E-İrsaliye Düzenleme
Elektronik irsaliye üzerinde, faturanın düzenlenme tarihi ve malın fiili olarak sevk edildiği tarih olmak üzere iki adet tarih bilgisi bulunmaktadır. Malın sevk edileceği bu tarih, faturanın düzenlendiği tarih ile aynı gün veya sonraki günlere göre düzenlenebilmektedir. Fakat hiçbir zaman fatura düzenlenme tarihinden önceki bir güne ait olamaz. Bu sebeple de geçmiş tarihli e-irsaliye düzenlenmesi mümkün ve yasal değildir.
Kağıt Türünden E-İrsaliyeler
Sevk irsaliyesi, satışı gerçekleştirilmiş olan bir ürünün teslimat hareketlerine yönelik düzenlenen belgedir. Söz konusu olan bu belge üzerinde, satışı yapılan ürünün alıcısına ne zaman ve hangi adrese teslim edileceği bilgileri yer almaktadır. Mücbir veya teknik sebeplerden ötürü kâğıt olarak elektronik irsaliye düzenlenebilmektedir. Bu gibi durumlarda ise müşteriye ilk olarak kâğıt irsaliye düzenlenmeli ve bu irsaliyenin üzerinde ise “E-irsaliye Ayrıca Düzenlenecektir” ibaresi yer almalıdır. Daha sonra ise en geç 2 gün içerisinde irsaliye düzenlenip müşteriye elektronik olarak iletilmelidir.
Her geçen gün çok daha fazla sayıda mükellefin geçiş yaptığı elektronik irsaliye ve diğer tüm elektronik belgeler için DİA Yazılım birbirinden avantajlı seçenekler sunmaktadır. Kullanım kolaylığı, basit arayüzü ve değişen yönetmeliğe hızlı adapte gibi avantajları bulunan DİA Yazılım, çözüm odaklı ve deneyimli ekibi ile kullanıcılarına hizmet vermeye devam etmektedir. Siz de e-irsaliyeye geçiş sürecinde firmamızdan destek alabilirsiniz.
E-İrsaliye Yanıtları
Satıcı tarafından fiilen gönderilen ürün ya da ürünlerin, alıcı tarafından elektronik ortamda yanıtlanması gerekmektedir. E-irsaliye yanıtları için sistemde “Kabul”, “Kısmi Kabul” veya “Red” seçenekleri yer almaktadır. Alıcı, 7 gün içerisinde herhangi bir şekilde irsaliyeye yanıt vermez ise sistemde otomatik olarak kabul edilmiş sayılmaktadır.
Fiili sevkten önce mal veya alıcının hatalı olması durumunda red yanıtı verilebilmektedir. Bu sebeplerin dışında verilen red yanıtının herhangi bir hükmü bulunmamaktadır. Tüm bunların yanı sıra alıcı malların bir kısmına onay vermesi durumunda “Kısmi Kabul” yanıtını da verebilmektedir. DİA Yazılım tarafından sunulan kaliteli ERP hizmeti ile bu gibi yanıtlar kısa sürede verilebilmektedir. DİA Yazılım aracılığı ile sunulan benzersiz altyapı olanağı sayesinde e-irsaliye ve diğer tüm elektronik belgeler güvenilir şekilde korunabilmekte ve hızlı bir şekilde de görüntülenebilmektedir.
İptal ve Düzenleme İşlemleri
E-irsaliye, elektronik ortamda yanıt verilmesi gereken bir belge türüdür. Fiilen sevki gerçekleştirilmiş olan ürünlerin kusurlu ya da alıcının hatalı olması durumunda “Red” yanıtı verilebilmektedir. Bunun haricinde e-irsaliye iptali söz konusu değildir. Fakat taşıyıcı bilgilerinin bulunmaması durumunda irsaliye taslak olarak düzenlenerek sonradan güncellenebilmektedir. Bunun yanı sıra herhangi bir sebepten ötürü elektronik ortamda düzenlenemeyen irsaliyelerin 2 gün içerisinde düzenleme hakkı da bulunmaktadır.
Sürücü Bilgileri ve Taşıyıcı Kodu
İrsaliye üzerinde yer alması zorunlu tutulan birtakım bilgiler bulunmaktadır. Bu belgede olması gereken bilgiler şu şekildedir:
- İrsaliyenin oluşturulduğu tarih, saat, dakika ve belgenin numarası,
- Alıcının adı, soyadı veya unvanı, varsa eğer vergi numarası, vergi kimlik numarası ve adres bilgileri
- Taşınması gerçekleştirilecek ürünün cinsi ve miktarı
- Sevkiyatın gerçekleştirileceği sevk tarihi
- Satışı yapılan malı taşıyacak olan araç plakası, aracı kullanacak olan şoförün bilgileri
- Satışı yapılacak olan mal eğer bir kargo ya da lojistik firması tarafından yapılacak ise bu firmaya ait adı soyadı veya vergi kimlik numarası ve T.C. kimlik numarası bilgileri
- İrsaliyenin elektronik ortamda görüntülenmesi, sorgulanması ve doğrulanmasını sağlayacak olan barkod ya da karekod
Yukarıda yer alan bilgilerin e-irsaliye üzerinde yer almaması durumunda birtakım cezai işlemler uygulanmaktadır. Eğer ürünü taşıyacak olan kişi ya da firmanın bilgileri henüz bilinmiyor ise irsaliye taslak olarak hazırlanmalı ve daha sonra muhakkak sürücü bilgileri ve taşıyıcı kodu eklenmelidir. Malların fiilen sevki sırasında elektronik irsaliyenin kâğıt çıktısı veya elektronik belgenin görüntüsünün araçta bulundurulma zorunluluğu vardır. Yol denetimi esnasında bu belgenin denetim görevlisine verilmesi gerekmektedir. Verilen bu belge, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sistemine girilerek gerekli kontroller yapılmaktadır. Söz konusu belgenin bulunmaması durumunda denetim görevlisi sevkiyatı durdurabilmektedir.
Önceki yazımıza https://www.eirsaliyezorunlulugu.com/depo-yonetimi-nedir-nasil-yapilir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
