Teknolojinin büyük bir hızla gelişmesi ile tüm dünyada kabul gören tüm alışkanlıklar ve uygulamalar da değişmeye devam etmektedir. İş hayatında meydana gelen bu değişiklikler hem alıcı hem de satıcıların işlemlerini önemli ölçüde kolaylaştırmayı sağlamaktadır. Bu kolaylığın yanı sıra yetkili kurumlar tarafından yapılan tüm denetlemelerde de şeffaflık ve hız kazandırmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen şartlara uyan her mükellefe e-irsaliye zorunluluğu getirilmiştir. Söz konusu bu mükelleflere, zorunlu olduğu elektronik uygulamalara geçmemesi durumunda Vergi Usul Kanunu tarafından belirtilen cezalar uygulanmaktadır. Ancak e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlar da vardır. DİA Yazılım olarak, bugünkü içeriğimizde sizlere e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlardan bahsedeceğiz.
E-İrsaliye Hangi Durumlarda Kesilmez?
E-İrsaliye, bir ürünün satılmasının ardından düzenlenen ve sevk hareketlerini içeren sevk irsaliyesinin elektronik formatıdır. Çoğu durumda e-irsaliyenin mutlaka düzenlenmesi şart koşulsa da bazı durumlarda e-irsaliye düzenlenmesine gerek olmayan durumlar da mevcuttur. İrsaliye düzenlenmeyen haller, kendi içerisinde birçok farklı şartı beraberinde getirebilmektedir. Bu sebeple de mükelleflerin, zorunlu tutulan tüm şartlara hâkim olması ve herhangi bir yaptırıma maruz kalmaması adına dikkatli olması önerilmektedir. Söz konusu olan tüm bu şartlar ve e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlar GİB tarafından yayımlanan e-irsaliye uygulama kılavuzu içerisinde ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.
E-Faturanın ve E-Arşiv Faturanın Sevk İrsaliyesi Yerine Geçtiği Durumlar
Mükelleflerin, bir malın teslimi esnasında e-fatura ya da e-arşiv faturanın çıktısının sevk irsaliyesinin yerine geçmesi e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlar arasındadır. Ayrıca aşağıdaki şu durumlarda da e-irsaliye düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır:
- Kâğıt çıktının yetkili ya da satıcı tarafından imzalanmasıyla,
- Belgenin üzerindeki düzenlenme tarihinin yanında ayrıca düzenlenme saat ve dakika bilgisinin de yer alması,
- Belgenin üzerinde “irsaliye yerine geçer” ibaresi bulunuyorsa,
- Malın teslimi esnasında e-fatura ya da e-arşiv fatura düzenlenmesi
İşyerlerinde Kullanılan Küçük Hacimli Mal Alımlarının Taşınması
Mükelleflerin, kendi iş yerlerinde kullanmak veya satmak amacı ile satın aldıkları malzemeler e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlar arasında yer alır. Bu malzemeler; temizlik malzemeleri, kırtasiye, büro malzemeleri, ekmek ve yemek gibi küçük hacimli ve değeri faturanın düzenlenme limiti tutarını aşmayacak malları taşımaları veya taşıtmalarıdır. Bu durumda dikkat edilmesi gereken husus ise bahse konu malların taşınması esnasında satışına ait faturanın yanında bulundurulması ve faturanın üstünde “bu mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmemiştir” ibaresinin bulunması zorunlu tutulmuştur.
Fatura Bilgi Fişinin Bulunduğu Durumlar
Ödeme Kaydedici Cihazlar (ÖKC) mevzuatı kapsamında belirtilen kurallara uygun bir şekilde düzenlenen bilgi fişleri, irsaliye yerine geçebilmektedir. Mevzuat tarafından uygun görülen ÖKC fişlerinin olması durumunda mükelleflerin herhangi bir matbu sevk irsaliyesi ya da e-irsaliye düzenlemeleri gerekmemektedir. Yalnızca bu fişlerin muhafaza edilmesi önerilmektedir.
Özel Durumlarda Sevk İrsaliyesine Alternatif Belgeler
Et ve Balık Kurumu, Etibank İşletmeleri, Belediyeler, Tekel İdareleri ve bu gibi benzer kamu kurum ve kuruluşlar tarafından satışı yapılan farklı mamullerin sevkiyatı e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlardır. Bu sevkiyat için hazırlanan belgeler içerisinde söz konusu malın cinsi, miktarı, alıcı tarafın adı ve soyadı veya varsa ticaret unvanı, vergi dairesi bilgileri ve hesap numarası gibi bilgilerin bulunması durumunda adı geçen belgeler sevk irsaliyesi yerine geçebilmektedir. Tüm bu şartların sağlanması halinde Vergi Usul Kanunu tarafından herhangi bir sevk irsaliyesi veya e-irsaliye aranmamaktadır.
Yukarıda durumların haricinde Maden Kanunu kapsamında maden sevkine ilişkin düzenlenecek olan belgeler, uluslararası taşımacılık esnasında kullanılan hamule senedi, konşimento belgeler, gümrük giriş ve çıkışlarda nakil araçlarında malların varlığı tespit edilip mühürleme işlemi yapılmasının ardından “Gümrük İdareleri” tarafından verilen belge, sevk irsaliyesi olarak kabul edilmektedir. Bu belgenin olması durumunda e-irsaliye zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ortak Akaryakıt Depolama Alanlarında Satış ve Sevk İrsaliyesiz İşlemler
Herhangi bir nakil aracılığı ile taşınmayan ve fiilen yapılan teslim miktarları yalnızca özel sayaçlar ile ölçülebilen boru hatları aracılığı ile yapılan teslimatlarda hem alıcı hem de satıcının e-irsaliye düzenlemesine gerek görülmemektedir. Söz konusu bu mal tipinin bir mal hareketi olamayacağı için ve dolayısıyla sevkinin yapılması da mümkün olmayacağı için e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlar arasındadır. Bu noktada, satıcılar eğer isterlerse stok miktarlarını görüntüleyebilmek amacı ile kendi ERP sistemleri üzerinden irsaliye belgesini düzenleyebilmekte ve muhafaza edebilmektedir.
Boru Hatları Aracılığıyla Yapılan Akaryakıt Sevkiyatları
Bir taşı aracılığı ile taşınmayacak olan ve ölçümleri özel sayaçlar ile yapılarak fiilen teslim edilebilen ürünler de e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlar arasındadır. Sayaç bilgileri üzerinden hareketle yapılan tevsik edici dışında diğer belgelerle (alıcı ve satıcı tarafların ıslak imzaları ve kaşeleri, makbuz, form vb.) işlem yapılabilmektedir.
İşletme Depoları Arası Boru Hattı ile Akaryakıt Sevkiyatları
İşletme depoları ve boru hatları ile yapılan akaryakıt sevkiyatları esnasında sevk irsaliyesi düzenlenme zorunluluğu yoktur. Fakat e-irsaliyenin düzenlenmesine gerek olmayan durumlarda mükellefler kendi istekleri doğrultusunda kullandıkları entegrasyon veya ERP sistemleri aracılığı ile belgelerini düzenleyebilmektedir. E-İrsaliye tarihinde düzenlenmesi halinde fiili teslimat bilgilerini içeren tevsik belgelerinin de muhafaza edilmesi gerektiği unutulmamalıdır. DİA Yazılım, mükelleflerin e-irsaliye başvuru süreçlerini hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirmektedir. Basit bir arayüze sahip olan DİA Yazılım e-irsaliye portal aracılığı ile kullanıcılar diledikleri her yerden belgelerini düzenleyebilme imkânına sahip olabilirler. DİA Yazılım, e-irsaliye geçiş zorunluluğu olan ve bu konuda yeterli bilgiye sahip olmayan kişiler için 7/24 hizmet veren canlı destek ekibi ile hizmet vermeye devam etmektedir. Siz de süreç hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Önceki yazımıza https://www.eirsaliyezorunlulugu.com/akaryakit-sektorunde-e-irsaliye-zorunlulugu/ linkinden ulaşabilirsiniz.
